Ιστορία

Ο Δήμος Κερκυραίων (Α΄ τάξεως) ιδρύθηκε την 6η Ιανουαρίου 1866 αλλά η ιστορία της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Κέρκυρα αρχίζει πολύ νωρίτερα. Ήδη από την περίοδο των Ανδηγαυών (14ος αι.) υπάρχει αντιπροσώπευση, αλλά μόνο της τάξης των ευγενών. Η αντιπροσώπευση της τάξης των ευγενών (Corpo dei Nobili) θεσμοθετείται κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας (14ος – 18ος αι.) και ονομάζεται «Συμβούλιο της Κέρκυρας», αποτελούμενο από εξέχουσες Ελληνικές και Ιταλικές οικογένειες. Ο ρόλος του επί θεμάτων τοπικής αυτοδιοίκησης ήταν κατοχυρωμένος και δεν αμφισβητήθηκε ποτέ από τις Βενετικές αρχές μέχρι το τέλος της Ενετοκρατίας.

 

Με την άφιξη των Γάλλων Δημοκρατικών η τοπική αυτοδιοίκηση στην Κέρκυρα παίρνει τη μορφή μεταβατικής κυβέρνησης στην οποία συμμετείχαν όλες οι κοινωνικές τάξεις. Στο νησί ιδρύθηκε προσωρινό Δημαρχείο αποτελούμενο από 48 μέλη, αστούς, βιοτέχνες και, για πρώτη φορά αγρότες. Η προεδρία δόθηκε στον κόμη Σπυρίδωνα Γεώργιο Θεοτόκη, αρχηγό του δημοκρατικού κόμματος. Μια από τις πρώτες εκδηλώσεις ήταν να καεί το Libro d’ Oro και να φυτευτεί το δένδρο της ελευθερίας στην κάτω πλατεία.

Μετά την κατάληψη των Επτανήσων από τους Ρωσοτούρκους ο Ναύαρχος Ουσακώφ εγκατέστησε σε κάθε νησί τοπική αυτοδιοίκηση στην οποία συμμετείχαν οι ευγενείς, οι αστοί (έμποροι και τεχνίτες), και σε ορισμένες περιπτώσεις και οι αγρότες. Στην Κέρκυρα εγκαταστάθηκε η Γερουσία με αντιπρόσωπους όλων των νησιών, που είχε την ανώτατη επίβλεψη και των οργάνων τοπικής αυτοδιοίκησης (των λεγομένων “μικρών συμβουλίων”). Λίγο αργότερα και σύμφωνα με το σύνταγμα του 1800, που ονομάστηκε “Βυζαντινό”, ιδρύεται το πρώτο ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος μετά το Βυζάντιο και η τοπική αυτοδιοίκηση παίρνει τη μορφή κυβέρνησης (Γερουσία), με πρόεδρο τον κόμη Σπυρίδωνα Γεώργιο Θεοτόκη.

 

Κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας η Κέρκυρα είναι η έδρα της ανώτατης αρχής του κράτους των Ενωμένων Ιονίων Νήσων, με νομοθετική, δικαστική και εκτελεστική εξουσία. Η τοπική αυτοδιοίκηση ασκείται από το Επαρχιακό Συμβούλιο της Κέρκυρας το οποίο θα συνεχίσει να ασκεί την εξουσία και μετά την ένωση μέχρι το 1866. Το Επαρχιακό Συμβούλιο την 1-6-1864 αποφάσισε να προσφέρει στο νεοφερμένο στην Ελλάδα βασιλιά Γεώργιο Α΄ τη χρήση του κτήματος και του θερινού ανακτόρου του Αγίου Παντελεήμονος (το μετέπειτα Μον Ρεπό) προκειμένου να χρησιμοποιείται αυτό για τις παραθεριστικές ανάγκες των μελών της βασιλικής οικογένειας.

 

Το 1866 αρχίζει η λειτουργία του Δήμου Κερκυραίων ο οποίος εκτός από την πόλη της Κέρκυρας περιλαμβάνει τα προάστια Σαρόκο, Γαρίτσα, Ανεμόμυλος, Στρατιά, Φιγαρέτο και Μαντούκι και τα νησιά Βίδο και Λαζαρέτο.

Το σημαντικότερο γεγονός αυτής της περιόδου και συγκεκριμένα το 1893 είναι η κατεδάφιση της Πόρτα Ρεάλα, ένα από τα πλέον αξιόλογα μνημεία της Ευρώπης, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κερκυραίων. Οι προσπάθειες του Νομάρχη και πολλών αρθρογράφων στον ελληνικό και ευρωπαϊκό τύπο δεν μπόρεσαν να πείσουν το Δημοτικό Συμβούλιο να ανακαλέσει την απόφασή του και λίγο μετά τα καρναβάλια του 1893 η Πόρτα Ρεάλα κατεδαφίζονταν, γενόμενη θυσία στην κοματικοπολιτική αντιπαράθεση.

 

Το 1912 με τον νόμο ΔΝΖ «Περί συστάσεως Δήμων και Κοινοτήτων», παύουν να λειτουργούν όλοι οι υπόλοιποι δήμοι στο νησί και απομένει μόνο ο Δήμος Κερκυραίων, στον οποίο ενσωματώνεται το μεγαλύτερο τμήμα του δήμου Ποταμογειτόνων, δηλαδή το προάστιο Ποταμός και οι οικισμοί Κυρά Χρυσικού, Τεμπλόνι, Κοντόκαλι και Γουβιά.

 

 

Κατά τη διάρκεια της Ιταλικής Κατοχής απομακρύνθηκε βίαια ο Δήμαρχος Σπυρίδων Κόλλας και αντικαταστάθηκε διαδοχικά από τον Γεράσιμο Τρύφωνα, τον Γεώργιο Τριβόλη και τον Νικόλαο Πασιόκα, ο οποίος απολύθηκε και αντικαταστάθηκε από τον Εφέτη Ηλία Κατσαρό.

 

Ένα ακόμη σημαντικό γεγονός συνέβη κατά την 16η περίοδο και συγκεκριμένα το 1952, με στόχο άλλη μια φορά, την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κέρκυρας. Την 31ην Μαρτίου 1952 ο τότε Δήμαρχος Σταμάτιος Δεσύλλας και το Δημοτικό Συμβούλιο Κερκυραίων έλαβαν ομόφωνα την απόφαση να κατεδαφιστεί το πυρπολυθέν από τους Γερμανούς το 1943 Δημοτικό Θέατρο.

 

Το δικτατορικό Απριλιανό καθεστώς αντικατέστησε τον τελευταίο εκλεγμένο Δήμαρχο Σπύρο Ραθ και μέχρι το 1974 η Τοπική Αυτοδιοίκηση ασκήθηκε από διορισμένα Δημοτικά Συμβούλια.

 

Κατά τη μεταπολίτευση εγκαινιάζεται μια ομαλή πολιτική ζωή που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

 

Από το 1997 στα πλαίσια της ευρύτερης ανασυγκρότησης της τοπικής Αυτοδιοίκησης και σύμφωνα με το σχέδιο «Καποδίστριας» (Νόμος 2539/4-12-1997) στο Δήμο Κερκυραίων ενσωματώνονται οι οικισμοί Κανάλια, Αλεπού και Ευρωπούλοι.